Çıban

Çıban, vücutta genellikle cilt yüzeyinde, sırtta, kol altında, kasıklarda meydana gelen irinli şişliklerdir. Genellikle sürtünme alanlarında daha fazla görülürler. Stafilokok adı verilen bakterilerin kıl köklerine girmesi ve bölgeyi iltihaplandırmasıyla meydana gelir. Normalde çıbanlar tehlikeli olmasa da tedavi edilmezse tehlikeli olabilirler. Genellikle bağışıklık sistemi zayıf olduğunda çıbanların ortay çıkması yaygındır. Bu durumda bakterinin üremesi daha hızlı olur.

Hemen her yede görülebilen stafilokok bakterisi kıl kökünden girerek, çevredeki yağ tabakasında hızlı bir şekilde üremeye başlar. Bu alana hücum etmeye başlayan akyuvarlarla bakteriler bir savaşa başlar. Ancak birbirine üstünlük sağlayamayan bakteri ve akyuvar atıkları burada birikmeye devam eder. İlerleyen zamanda birikim şişkinliğe neden olur, deri yüzeyine doğru rahatça ilerle ve yumuşak bir kitle oluşmaya başlar. Küçük bir sivilce gibi oluşmaya başlayan çıban, giderek iri ve büyük bir kütleye sahip olur. Bunun orta kısmında beyaz renkte çıban ucu oluşmaya başlar. Vücudun her yerinde oluşabilen çıbanların en fazla yüz ve dudaklarda oluşanı tehlikelidir.

Genellikle yüzeysel alanlarda, yüzde, kulaklarda, göz kapaklarında, ense, buyun, kafa derisi, bacaklar ve kaba etlerde görülen çıbanlar, iç oranları da etkileyebilir. Göz kapakları ve kirpik diplerinde ortaya çıkan çıbanlar arpacık olarak tanımlanır. Özellikle bu bölgelerde, kulaklarda ve burunda çıkan çıbanlar oldukça acı verir.

Hafif bir kızarıklıkla başlayan çıbanlar, şişkinlik, ateş, yanma gibi etkilerle büyümeye başlar. Hızlı bir şekilde baş vermesi için, üzerine sıcak suyun içine batırılan bez konulabilir. Devamlı olarak çıban çıkaran kişilerin doktora gitmesi tavsiye edilir. Çıbanın sıkılması iltihabın yayılmasına sebep olacağından oldukça sakıncalıdır. Sıcak tatbik edildiğinde, çıbanın verdiği acı azalır. Çıban şark çıbanı, kan çıbanı, kara çıban, kör çıban gibi türlere de ayrılır.

Genellikle kötü beslenen, zayıf bünyeli olanlarda, alkol kullananlarda, kansızlık sorunu bulunan kişilerde, şeker hastalarında ve yağlı beslenen kişilerde çıban daha fazla meydan gelebilir. Egzama ve uyuz gibi hastalıkları olanlarda da çıban yaygın olarak görülür.

Çıban tedavisinde evde limon, papatya, kekik, lavanta suyu ile yapılan kompres oldukça yararlı olur. Gerekirse kekik ve tarçın çayı içilmesi, sarımsak tüketimi faydalıdır. Böylece toksin birikmesi azaltılır, bağışıklık sistemi güçlendirilir. Yeni çıkan çıbanlarda güzel avrat otu yararlı olur. Çıbanlar kendiliğinden patlamazsa, küçük bir operasyon yapılarak içi boşaltılır. Antiseptik eriyiklerle üzeri temizlenen çıbanların temizliği çok önemlidir. Antibiyotik kullanılması, yine antibiyotik içeren pomatların kullanılması tavsiye edilir. İlaç kullanımının yanında çıbana zeytinyağı sürülebilir. Bal ve un karışımını çıbana sürmekte yararlıdır. Özellikle şeker hastaları, otoimmün rahatsızlığı olanlar ve kronik rahatsızlıkları bulunanlar çıbanlara dikkat etmelidir. Çünkü bu hastalarda çıban tedavisi oldukça zor olur. Bu hastalarda yaranın yerinin iyileşmesi bile güçtür.